Πρόβατο Φυλής Λέσβου – Αγροτικός Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Σκαλοχωρίου

Γενικά

H φυλή Λέσβου είναι μια από τις σημαντικότερες φυλές προβάτων της χώρας μας. Εκτρέφεται στο ομώνυμο νησί (κυρίως στο βορειοδυτικό τμήμα του) όπου αριθμεί περί τα 280 με 300 χιλιάδες ζώα. Σχετικά με την προέλευσή της εικάζεται ότι προέρχεται από διασταυρώσεις παχύουρων προβάτων της Μικράς Ασίας και της Χίου με λεπτόουρα πρόβατα της Λέσβου ή ακόμη από εισαγωγές προβάτων από την περιφέρεια της Σμύρνης.

Η φυλή παρουσιάζει εξαιρετικά χαρακτηριστικά: προσαρμογή σε ξηροθερμικές συνθήκες, μεγάλη αντοχή, παραγωγικότητα ακόμα και υπό αντίξοες συνθήκες εκτροφής (πχ. φτωχή βλάστηση), λιτοδίαιτο χαρακτήρα και μεγάλη διάρκεια παραγωγικής ζωής.

Τα χαρακτηριστικά αυτά καθιστούν τη φυλή ιδανική υπό ημιεκτατικές συνθήκες εκτροφής σε διάφορες περιοχές της χώρας όπως: νησιά του Αιγαίου, Μακεδονία, Θράκη, Πελοπόννησος κ.α.

Για το λόγο αυτό υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε ζώα αναπαραγωγής η οποία όμως δεν μπορεί να καλυφθεί με απευθείας ‘εξαγωγή’ ζώων από τη Λέσβο λόγω καραντίνας (ελάχιστα περιστατικά καταρροϊκού πυρετού). Ωστόσο επιτρέπεται η εξαγωγή ζώων σε άλλες γειτονικές χώρες εκτός Ε.Ε όπως για παράδειγμα στη Λιβύη όπου πρόσφατα εξήχθη μεγάλος αριθμός ζώων.

Η φυλή παρουσιάζει εξαιρετικά χαρακτηριστικά:

– Προσαρμογή σε ξηροθερμικές συνθήκες.

– Μεγάλη αντοχή.

– Παραγωγικότητα ακόμα και υπό αντίξοες συνθήκες εκτροφής (πχ. φτωχή βλάστηση).

– Λιτοδίαιτο χαρακτήρα.

– Μεγάλη διάρκεια παραγωγικής ζωής.

Τα χαρακτηριστικά αυτά καθιστούν τη φυλή ιδανική υπό ημιεκτατικές συνθήκες εκτροφής σε διάφορες περιοχές της χώρας όπως:

– Νησιά του Αιγαίου

– Μακεδονία

– Θράκη

– Πελοπόννησος κ.α.

Μορφολογικά Χαρακτηριστικά

Ο χρωματισμός του σώματος παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία. Το ίδιο ισχύει για τη μορφή και το μέγεθος των κηλίδων στο σώμα, το πρόσωπο, τα αυτιά και τα πόδια. Για το λόγο αυτό τα ζώα περιγράφονται με διάφορους όρους όπως μαύρα, μαυρομύτικα, χέντρα, καραγκιόζικα, λαχόψα, καραμπάσικα, μαυρομάτικα, ασπρόμυτα, πυρά, πιτσλά, γαλίπα κ.α.

Στο ΝΑ τμήμα του νησιού κυριαρχεί ο μαύρος χρωματισμός (66%), ενώ στο ΒΔ ο λευκός χρωματισμός (77%). Συναντώνται επίσης ζώα εξολοκλήρου καστανόμαυρα ή φαιά. Η φυλή είναι αναμικτόμαλλη με άκρα, κοιλιά και κεφαλή δίχως μαλλί. Η κεφαλή είναι μικρή, κωνοειδής, λεπτή, με επιρρίνιο ελαφρά κυρτό.

Τα ζώα σε μεγάλο ποσοστό φέρουν κέρατα (35-40% των προβατίνων και 80% των κριών). Ο τράχηλος είναι μακρύς και λεπτός. Ο κορμός στο σύνολό του είναι μακρύς, στενός και μετρίου βάθους. Ο μαστός είναι καλά ανεπτυγμένος και τα άκρα λεπτά, ψηλά και ισχυρά. Πρόκειται για ημιπαχύουρη φυλή με μήκος και πλάτος ουράς ίσο με 25-40 cm και 7-12 cm, αντίστοιχα. Το ύψος ακρωμίου των προβατίνων ανέρχεται σε 55-65 cm και των κριών σε 60-70 cm. Το ζων βάρος στις προβατίνες είναι περί τα 50 χγρ και των κριών περί τα 65 χγρ.

Σύστημα Εκτροφής

Στη Λέσβο, τα ζώα εκτρέφονται συνήθως υπό ημιεκτατικές συνθήκες παραμένοντας σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου σε φυσικούς βοσκότοπους ή ελαιώνες. Λόγω υπερβόσκησης οι υπάρχοντες βοσκότοποι είναι συνήθως υποβαθμισμένοι με αποτέλεσμα να καλύπτεται μόνο ένα μικρό ποσοστό των θρεπτικών αναγκών των ζώων από την βόσκηση.

Για το λόγο αυτό, συχνά χορηγούνται συμπληρωματικά συμπυκνωμένες τροφές (κυρίως καλαμπόκι, βαμβακόπιτα και σακχαρόπιτα). Χονδροειδείς ζωοτροφές χορηγούνται περιστασιακά κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Η στέγαση γίνεται σε πρόχειρες κατασκευές, ενώ η μηχανική άμελξη απαντάται σε πολύ μικρό ποσοστό.

Γαλακτοπαραγωγή και ποιότητα γάλακτος

Κύριο χαρακτηριστικό της φυλής είναι οι ικανοποιητικές αποδόσεις ακόμα και σε δυσμενείς συνθήκες εκτροφής (πχ. φτωχούς ημιορεινούς βοσκότοπους). Η διάρκεια της γαλακτικής περιόδου (άμελξης) κυμαίνεται από 90 έως 250 ημέρες και η ετήσια γαλακτοπαραγωγή από 140 έως 320
3 χγρ.

Υψηλές αποδόσεις επιτυγχάνονται για ζώα τα οποία διατηρούνται υπό καλές συνθήκες (καλές σταβλικές εγκαταστάσεις, ισόρροπο σιτηρέσιο, πρόγραμμα υγιεινής και εμβολιασμών). Η μέση περιεκτικότητα του γάλακτος σε λίπος και πρωτεΐνη είναι ίσες με 6,6% και 5,6%, αντίστοιχα.

Σχεδόν το σύνολο του παραγόμενου γάλακτος χρησιμοποιείται για την παρασκευή εξαιρετικών παραδοσιακών τυριών όπως φέτα, κασέρι, γραβιέρα με πιο χαρακτηριστικό το Λαδοτύρι. Πρόκειται για παραδοσιακό σκληρό τυρί, χαρακτηρισμένο ως Π.Ο.Π. (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης). Η ξηρά ουσία ανέρχεται σε 67,4% και οι περιεκτικότητες λίπους και πρωτεΐνης επί ξηρού ίσες με 53,2% και 39,5%, αντίστοιχα. Το τυρί ωριμάζει για τουλάχιστον τρεις μήνες και έχει δριμεία και μεστή γεύση με έντονο άρωμα. Παραδοσιακά διατηρείται σε ελαιόλαδο (εξ ου και η ονομασία) διατίθεται όμως και παραφινομένο για χρηστικούς λόγους.

Αναπαραγωγή

Η φυλή είναι σχετικά πρώιμη. Το 40% περίπου των αμνάδων γονιμοποιείται για πρώτη φορά στην ηλικία των 9 μηνών ενώ οι υπόλοιπες οχεύονται κατά το επόμενο έτος. Το μεγαλύτερο ποσοστό των τοκετών πραγματοποιείται κατά τους μήνες Νοέμβριο, Δεκέμβριο και Ιανουάριο. Ο συντελεστής πολυδυμίας κυμαίνεται από 1,10 έως 1,50.

Τα αρνιά απογαλακτίζονται στην ηλικία των 45–50 ημερών. Τα περισσότερα αρνιά σφάζονται μετά τον απογαλακτισμό, με βάρος σφαγίου τα 8–12 χγρ ενώ ένα ποσοστό 20–25 % διατηρείται μέχρι την ηλικία των 4–5 μηνών.

Έλεγχος αποδόσεων και γενετική βελτίωση

Για τα παραγωγικά έτη 2009-2012, η μέση διάρκεια άμελξης, η γαλακτοπαραγωγή και ο συντελεστής πολυδυμίας ανήλθαν σε 163 ημέρες (εύρος: 90-228), 150 (εύρος: 55-366) χγρ και 1,08 αντίστοιχα. Η πλειοψηφία των τοκετών πραγματοποιείται τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο ενώ μικρότερος αριθμός τοκετών σημειώνεται κατά τους μήνες Νοέμβριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο.

Η μέγιστη διάρκεια άμελξης και η μέγιστη γαλακτοπαραγωγή σημειώνεται για τα ζώα που γεννούν το Νοέμβριο (184 ημέρες και 182 χγρ, γάλακτος, αντίστοιχα) και η ελάχιστη για τα ζώα που γεννούν το Μάρτιο (διάρκεια άμελξης και γαλακτοπαραγωγή ίσες με 103 ημέρες και 74 χγρ, γάλακτος, αντίστοιχα). Ο συντελεστής πολυδυμίας (ΣΠ) δεν παραλλάσσει σημαντικά μεταξύ των μηνών τοκετών.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις
(ανά) παραγωγικές αποδόσεις των ζώων
του Συνεταιρισμού διαβάστε το συνημμένο αρχείο...

ΑΡΧΕΙΟ PDF